Rolniczy handel detaliczny

5 grudnia 2016 r. została ogłoszona w Dzienniku Ustaw ustawa z dnia 16 listopada 2016 r. o zmianie niektórych ustaw w celu ułatwienia sprzedaży żywności przez rolników (Dz. U. poz. 1961). Ustawa ta ułatwi rolnikom sprzedaż żywności z własnego gospodarstwa. Celem ustawy jest stworzenie lepszych możliwości rozwoju produkcji i sprzedaży konsumentom finalnym żywności wyprodukowanej w całości lub w części z własnej uprawy, chowu lub hodowli podmiotu działającego na rynku spożywczym.

Ustawodawca wprowadził do ustawy z dnia 25 sierpnia 2006 r. o bezpieczeństwie żywności i żywienia pojęcie „rolniczy handel detaliczny”, definiując go jako handel detaliczny w rozumieniu art. 3 ust. 7 rozporządzenia nr 178/2002 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 28 stycznia 2002 r. ustanawiającego ogólne zasady i wymagania prawa żywnościowego, powołującego Europejski Urząd ds. bezpieczeństwa żywności oraz ustanawiającego procedury w zakresie bezpieczeństwa żywności. Handel detaliczny zgodnie z rozporządzeniem oznacza obsługę i/lub przetwarzanie żywności i jej przechowywanie w punkcie sprzedaży lub w punkcie dostaw dla konsumenta finalnego; określenie to obejmuje terminale dystrybucyjne, działalność cateringową, stołówki zakładowe, catering instytucjonalny, restauracje i podobne działania związane z usługami żywnościowymi, sklepy, centra dystrybucji w supermarketach i hurtownie. Handel detaliczny polega na zbywaniu konsumentowi finalnemu, o którym mowa w art. 3 ust. 18 rozporządzenia nr 178/2002 (ostateczny konsument środka spożywczego, który nie wykorzystuje żywności w ramach działalności przedsiębiorstwa spożywczego), żywności pochodzącej w całości lub części z własnej uprawy, hodowli lub chowu podmiotu działającego na rynku spożywczym. Produkcja i zbywanie żywności w ramach rolniczego handlu detalicznego w rozumieniu ustawy powinny być dokonywane w ilościach dostosowanych do potrzeb konsumentów oraz nie zagrażać bezpieczeństwu żywności i ochronie zdrowia publicznego. Warunkiem takiej działalności będzie prowadzenie dokumentacji umożliwiającej określenie ilości zbywanej żywności. Co do zasady ustawodawca przyjął, że rolniczy handel detaliczny nie może odbywać się z udziałem pośrednika.

Przy prowadzeniu produkcji i sprzedaży żywności przez rolników w ramach działalności rolniczy handel detaliczny, która została zdefiniowana w przepisach ww. ustawy, rolnicy są zobowiązani do spełniania przede wszystkim wymagań rozporządzenia (WE) nr 852/2004. Przepisy te przewidują, możliwość stosowania uproszczonych wymagań higienicznych i prowadzenie produkcji przy wykorzystaniu pomieszczeń używanych głównie jako prywatne domy mieszkalne (np.  przy wykorzystaniu sprzętu i urządzeń gospodarstwa domowego w kuchni domowej).

Dodatkowo planuje się objęcie tymi uproszczonymi wymaganiami podmiotów prowadzących rolniczy handel detaliczny, które w ramach prowadzonej działalności wykorzystują do prowadzenia produkcji żywności pomieszczenia inne niż używane głównie jako prywatne domy mieszkalne (np. osobne budynki zlokalizowane na terenie gospodarstwa). Projekt rozporządzenia w tej sprawie jest przygotowywany w resorcie rolnictwa i będzie podlegać procedurze notyfikacji Komisji Europejskiej i pozostałym państwom członkowskim Unii Europejskiej.

Nowe przepisy mają ułatwić rolnikom sprzedaż żywności wytworzonej we własnym gospodarstwie, co było postulatem licznej grupy rolników. Z produktów pochodzących z własnej uprawy lub chowu rolnik będzie mógł wytworzyć np. szynki, kiełbasy, pasztety, masło, ser, dżemy, marynaty, pierogi, płatki czy oleje i sprzedać je odbiorcy końcowemu, czyli np. turyście lub sąsiadowi.

Ustawa wskazuje Inspekcję Weterynaryjną jako organ odpowiedzialny za nadzór nad bezpieczeństwem produktów pochodzenia zwierzęcego oraz żywności z produktów mieszanych (roślinno-mięsnych) wytwarzanych w ramach rolniczego handlu detalicznego.

Nadzór nad żywnością pochodzenia niezwierzęcego pozostanie natomiast w gestii Państwowej Inspekcji Sanitarnej. Ustawa powierza także organom Inspekcji Jakości Handlowej Artykułów Rolno-Spożywczych kompetencje do sprawowania nadzoru nad jakością handlową żywności znajdującej się w rolniczym handlu detalicznym.

Minister Rolnictwa wraz z Ministrem Zdrowia ma określić w rozporządzeniach limity ograniczające rozmiar działalności prowadzonej przez jeden podmiot ( gospodarstwo) w ramach rolniczego handlu detalicznego oraz wymagania higieniczne dla podmiotów prowadzących rolniczy handel detaliczny produktami pochodzenia zwierzęcego i żywnością złożoną. Stosowne rozporządzenie ma wejść w życie wraz z ustawą tj. 1 stycznia 2017 r.

Ustawa wprowadza także preferencje podatkowe dla podmiotów prowadzących rolniczy handel detaliczny. W zakresie kwestii podatkowych modyfikacji ulegną zasady opodatkowania sprzedaży produktów roślinnych i zwierzęcych przetworzonych w sposób inny niż przemysłowy. Sprzedaż taka, po spełnieniu określonych warunków, kwalifikowana jest jako przychody z tzw. innych źródeł. Z podatku będzie zwolniony rolnik do wysokości sprzedaży 20 tys. zł rocznie. Producent, po uzyskaniu ze sprzedaży przerobionej żywności przychodów w wysokości 20 tys. zł, będzie mógł wybrać opodatkowanie na podstawie 2% stawki podatku zryczałtowanego.

Nowe przepisy zaczną obowiązywać od 1 stycznia 2017 r.